سافت استارتر چیست؟

سافت استارتر که نام دیگر آن راه انداز نرم است، از انواع استارتر موتور می باشد که از تکنیک کاهش ولتاژ در زمان راه اندازی موتور استفاده می کند. در مقاله پیش رو قصد داریم بدانیم که سافت استارتر چیست و سپس به بررسی کاربرد ها و ویژگی های مختلف آن بپردازیم. این محصول در مقایسه با اینورتر بهتر می باشد و کاربرد بیشتری دارد که در ادامه این مقاله به علت آن پی خواهیم برد.

سافت استارتر که یک درایو صنعتی می باشد؛ ولتاژ مورد نظر را در زمانی که موتور می خواهد شروع به کار کند افزایش می‌دهد. این کار به موتور دستگاه این اجازه را می دهد که با روشی نرم و به آرامی سرعت و شتاب بگیرد. راه انداز نرم به علت این که ولتاژ کاملی را تامین می کند می تواند از لرزش مکانیکی و بروز آسیب جلوگیری کند.

گشتاور موتور القایی به صورت مستقیم با مربع جریان ارتباط دارد و جریان مورد نظر به ولتاژ منبع تغذیه بستگی دارد. پس در نتیجه از ولتاژ تغذیه می توان برای کنترل گشتاور راه اندازی استفاده کرد.

توجه داشته باشید که در یک استارت معمولی اعمال ولتاژ کامل بر موتور حداکثر گشتاور راه اندازی را به وجود می آورد در نتیجه می‌توان گفت که یک سافت استارتر وسیله‌ای است که گشتاور راه اندازی را تا حد زیادی کم می کند و کم کم آن را با روش های مختلفی زیاد کرده تا موتور به سرعت مورد نظر آن برسد. زمانی که موتور موردنظر به سرعت خود رسید سافت استارتر منبع کامل ولتاژ را به مدار اعمال می کند.

در زمانی که موتور متوقف می شود ولتاژ منبع به صورت تدریجی کم می شود. علت این امر این است که سرعت موتور به نرمی کاهش پیدا کند. زمانی که سرعت به صفر می‌رسد استارتر ولتاژ ورودی موتور را قطع می کند. توجه داشته باشید که مولفه اصلی مورد استفاده برای تنظیم ولتاژ در راه انداز نرم یک سوئیچ نیمه هادی می‌باشد.

کاربرد سافت استارتر چیست؟

سافت استارتر ها در بسیاری از صنایع به کار برده می شوند و برای موتور هایی مناسب تر هستند که با سرعتی ثابت کار می کنند. در ادامه این قسمت از مقاله قصد داریم تا به برخی از کاربردهای سافت استارتر بپردازیم و آن ها را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم تا شما عزیزان با این محصول ممتاز بیشتر آشنا شوید.

1_ فن های بزرگ یا پنکه ها در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند که با سرعت ثابتی کار می کنند. پس آن ها به حفاظت در راه اندازی احتیاج دارند. سافت استارتر بهترین راه برای این هم سان سازی محسوب می شود.

2_ تسمه نقاله نیز در بسیاری از صنایع جهت جا به جایی اشیا مختلف و گوناگون استفاده می شود. به همین علت است که تسمه های نقاله به مراقبت و کنترل بیشتری جهت موتور هایشان نیاز دارند؛ زیرا لرزش های ناگهانی در هنگام متوقف شدن یا راه اندازی با کمک استارتر معمولی ممکن است کمربندها را اشتباهاً حرکت دهند. به همین دلیل فشار مکانیکی به کمربند آسیب وارد می‌کند و اشیا قرار داده شده روی آن دچار آسیب می شوند. این کار به یک راه اندازی و توقف نرم به وسیله سافت استارتر نیازمند است.

3_ موارد استفاده و کاربرد دیگر سافت استارتر ها در تسمه و قرقره می باشد. موتوری که از طریق تسمه ها و قرقره ها بار مورد نظر خود را حرکت می‌دهد این توانایی را ندارد که به شکل ناگهانی بار مورد نظر را تحمل کند.

4_ کاربرد دیگر سافت استارتر ها در پمپ آب یا مایع می باشد. همه پمپ هایی که به موتور متصل هستند به علت ایجاد فشار ناگهانی در داخل لوله ها به شروع و توقف آرامی احتیاج دارند. یک استارتر معمولی ممکن است در شروع کار فشار زیادی را ایجاد کند و در نتیجه لوله را بشکند. یک راه انداز نرم افزاری به صورت تدریجی فشار را برای این پمپ های مایع به وجود می آورد اما کنترل سرعت پمپ در هنگام کار وجود نمی‌آید. سافت استارتر ها بهترین انتخاب برای سرعت متغیر پمپ هستند.

مزایای سافت استارتر

سافت استارتر ها مزایای بسیاری دارند. به همین علت است که در بسیاری از صنایع از این محصول پر کاربرد استفاده می شود. در این قسمت از مقاله قصد داریم تا به بیان برخی از مزیت های سافت استارتر ها پرداخته و هر یک را مورد بررسی قرار دهیم.

1_ سافت استارتر برعکس استارت معمولی موتور موجب افزایش تدریجی ولتاژ و سرعت آن می شود که یک راه اندازی بسیار روان را منجر می شود. توجه داشته باشید که فشار مکانیکی یا جرقه ای در این روش وجود ندارد که این خود مزیتی به حساب می آید؛ زیرا فشار مکانیکی موجب آسیب دیدگی به موتور می شود.

2_ یکی از مزیت‌های دیگر سافت استارتر ها این است که این دستگاه ترمز و شتاب کاملاً قابل تنظیم موتور را فراهم می کند.

3_ کنترل تغییرات ناگهانی توان جریان هجومی بزرگی را که در داخل موتور برقرار می شود محدود کرده و مانع افزایش ناگهانی توان آن می‌شود.

4_  در بعضی موارد در زمان کمی موتور را چند بار باید راه اندازی و متوقف کرد. سافت استارتر دور راه اندازی یک موتور را در مدت زمان معینی افزایش می دهند.

5_ افزایش گرمای بیش از حد موتور مشکل بسیار جدی است که با وجود سافت استارتر با مقدار کمی جریان موتور مانع گرم شدن بیش از حد آن می شود.

6_ یکی از مزیت‌های دیگر سافت استارتر این است که موجب افزایش عمر موتور می شوند که این امر به علت عملکرد نرم و عدم وجود فشار مکانیکی و الکتریکی بر روی موتور می باشد.

انواع سافت استارتر

همان طور که پیش از این گفتیم سافت استارترها به عنوان یکی از وسایل برقی محسوب می شوند که طرفداران بسیاری دارند. به همین علت شرکت های مختلفی در زمینه ساخت انواع استارترها فعالیت می کنند. ما در این قسمت از مقاله قصد داریم با انواع ساختار ها آشنا شده و به نقد و بررسی هر یک از آن ها بپردازیم تا شما عزیزان با این محصول منحصر به فرد بیشتر آشنا شوید.

1_ مقاومت اولیه این واحد که بسیار ساده می باشد یکی از نخستین انواع سافت استارتر محسوب می شود که در این نوع سافت استارت مقاومت های مختلفی موجود است. این مقاومت ها در برابر جریان های مختلف مقاوم هستند.

2_ این روش یکی از موثرترین روش‌های شروع نرم می باشد که در آن از مقاومت اولیه ترسیم شده که جریان شروع از خط باید به حداقل برسد. در ترانسفورماتور خودکار به جای این که از مقاومت استفاده شود از شیرهای روی سیم پیچ ترانسفورماتور جهت کنترل ورودی انرژی به موتور استفاده می شود.

3_ وای دلتا برای موتوری که نقاط اتصال به هر سه سیم پیچ را داشته باشد مناسب است. این نوع سافت استارتر ها به علت این که مانند شکل ۷ هستند این نام را دارند.

نحوه نصب و سیم بندی سافت استارتر

در این قسمت از مقاله نحوه نصب و سیم بندی سافت استارتر و روش راه اندازی آن را بررسی می کنیم. پیش از این کار باید گفت که این وسیله را از نظر مدار قدرت می توان به دو نوع خطی یا فازی یا داخل مثلث نصب کرد. روش نرمال صورت خطی می باشد و همه سافت استارتر ها نمی توانند به صورت فازی یا داخل مثلث نصت شوند.

از یک سو نصب به صورت داخل مثلث موجب از کار افتادن برخی از امکانات مثل ترمزهای جریان مستقیم می شوند. پس در نتیجه نخست باید نوع راه اندازی با توقف را مشخص کرده و بر اساس آن به تهیه سافت استارتر با قابلیت نصب فازی یا داخل مثلث اقدام کرد.

اتصال خطی سافت استارتر

این روش پر کاربرد ترین و ساده ترین نوع اتصال سافت استارتر در صنعت محسوب می شود. در این حالت تمامی دستگاه ها مانند کنتاکتور اصلی یا بالادست سیستم اضافه بار مجزا و این وسیله به صورت سری قرار می گیرند و هر سه فاز از آن ها عبور خواهد کرد.

وقتی که سافت استارتر به بای پس مجهز باشد و این بای پس خارجی باشد این کنتاکتور به طور موازی با دستگاه نصب می شود. توجه داشته باشید که در این حالت همه تجهیزات باید توانایی عبور جریان نامی الکتروموتور را داشته باشند.

اتصال داخل مثلث یا اتصال فازی این دستگاه

این نوع اتصال با نام های متفاوتی مثل داخل مثلث اتصال فازی نیز شناخته می شود. در این اتصال ممکن است با سافت استارتر در مدار داخل مثلث قرار بگیرد و به سادگی جایگزین مدار ستاره مثلث شود. وقتی دستگاه این گونه نصب شود تنها جریان فازی ۵۸ درصد جریان نامی الکتروموتور از آن عبور می کند.

به بیان دیگر با این نوع اتصال می‌توان از تجهیزات با آمپراژ پایین تر استفاده کرد و از این طریق هزینه ها را تا حد زیادی کاهش داد. به طور مثال اگر جریان نامی موتور ۱۰۰ آمپر باشد می توان از سافت استارتر و کنتاکتور با جریان ۵۸ آمپر کمک گرفت. در آخر باید گفت که توجه داشته باشید که برای اتصال داخل مثلث این دستگاه و الکتروموتور باید بتوانند به صورت دائم به شکل مثلث کار کنند.

نقش سافت استارتر در آسانسور چیست؟

یکی از کاربرد های این وسیله به کارگیری آن در آسانسور ها می باشد. امروزه به علت پر کاربرد بودن و قیمت مناسب سافت استارتر ها از آن ها در انواع آسانسور ها و در اماکن مختلف استفاده می کنند. در آسانسورهای هیدرولیک به علت نبود کادر وزنه و این که سیستم جک هیدرولیکی باید تمام کابین و مسافران را جا به جا کند؛ به موتورهای قوی تری نیاز است.

در این آسانسورها یک موتور سه فاز واقع در روغن به علاوه یک شیر الکتریکی مخصوص که با آن پاور یونیت می‌گویند باید فشار روغن را برای جک هیدرولیک تامین کند. برای راه اندازی موتور به علت وجود موتور های قوی تر در صورت استفاده از سافت استارتر به هزینه بالاتری نیاز است. اما کاربرد آن ها نسبت به سایر محصولات مشابه بسیار بهتر بوده و امروزه از این محصول در آسانسور ها استفاده بسیاری می‌شود.