فیوز چیست و چگونه کار می کند؟ + انواع فیوز
فیوزها قطعات فداکاری هستند که برای محافظت از دستگاه های گران تر الکتریکی از اثرات مخرب جریان بیش از حد استفاده می کنند. ولتاژ این فیوز ها بسته به تجهیزاتی که از آنها حفاظت میکنند بین ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ ولت و با شدت جریان های مختلف است. در واقع فیوزها برای جلوگیری از سوختن دیگر قطعات برقی به دلیل نوسانات برقی، استفاده میشوند.
به همین دلیل باید فیوز باید بادقت انتخاب شود تا در کوتاه ترین زمان ممکن از خرابی دیگر قطعات جلوگیری کند. فیوز در انواع مختلف جهت مصارف خاص طراحی شده است که در زمان انتخاب فیوز تیپ آن را باید با توجه به نوع مصرف انتخاب کرد.
فیوز چیست و انواع آن کدام است؟
انواع فیوز مدارهای الکتریکی را در برابر جریان های غیر مجاز محافظت می کنند. درواقع فیوز این وظیفه را دارد که جریان هایی، بیشتر از جریان مصرفی را قطع کند. شرکت سنابرق توان، بزرگترین تولید کنندگان درایو ایرانی و اینورتر موتور الکتریکی، در این مطلب، علاوه بر پاسخ به سوال فیوز چیست؟ به بررسی انواع فیوز و ساختار، عملکرد و کاربرد آنها در سیستم های الکترونیکی و الکتریکی مختلف پرداخته است.
در پاسخ به سوال فیوز چیست؟ باید بگوییم که در واقع فیوز یکی از عناوین پرکاربرد در عرصه برق و الکترونیک است و طیف وسیعی از قطعات را شامل میشود. همانطور که مطلع هستید، فیوز یک قطعه محافظ ولتاژ الکتریکی می باشد که برای حفاظت از مدار در برابر جریان برق بیش از جریان نامی، در ابتدای بخش ورودی مدار قرار می گیرد.
به همین دلیل است که ما به انواع مختلفی از آن نیاز داریم تا از لوازم منزل خود در برابر آسیب محافظت کنیم. از دیگر مواردی که از مزایا و حسن های فیوزها در صنعت بکار میرود مکانیزم ساده آنها،قدرت قطع بالای آنها، اطمینان در عملکرد آنها،تعویض سریع آنها در سیستم آسیب دیده، قیمت خوب و شرایط اقتصادی خوب، کاهش چشمگیر در تلفات سیستم الکتریکی و انواع کاربرد آنها در صنعت امروزی می باشد.
جریان مجاز فیوز حداکثر تا 100 آمپر و غیر قابل تنظیم میباشد. از این رو جهت به کارگیری فیوز به عنوان یک وسیله حفاظتی باید از فیوز با آمپر مناسب استفاده کرد، تا حفاظت لازم در مدار به کار گرفته شده رعایت گردد. ترتیب تجهیزات مدار در تابلو برق، ابتدا کلید اصلی جدا کننده قابل قطع و وصل زیر بار، بعد از آن وسیله حفاظتی مانند فیوز و سپس کنتاکتور است.
فیوزها در عمل برای جلوگیری از فرآیند اتصال کوتاه و آسیب در اثر اضافه بار یا جریان زیاد استفاده می شوند. فیوز های resettable که با نام فیوز های بازنشانی نیز شناخته شده اند به گونه ای کار می کنند که در حالت عادی مدار به صورت یک مقاومت ضعیف کار می کند که درون محفظه آن از ذرات رسانای پراکنده تشکیل شده که در صورت ایجاد اتصال کوتاه و یا اضافه بار با افزایش جریان مقاومت تا حدی بالا می رود که جریان مدار را قطع می کند و بعد از پایین آمدن مقاومت می توان مدار را مجدداٌ راه اندازی کرد. از ویژگی های منحصر به فرد این مدل فیوزها این می باشد که قابلیت راه اندازی مجدد را دارد و یک بار مصرف نیستند.
انواع فیوز های صنعتی
برای اولین تیتر از مقاله فیوز چیست؟ قصد داریم تا شما را با انواع فیوز آشنا کنیم. فیوزهایی که از مدار 120 ولت جداگانه محافظت می کنند، معمولاً دو شاخه سرامیکی هستند. فیوزهای کارتریج در داخل یک بلوک فیوز قرار می گیرند که در شکاف جعبه فیوز قرار دارد. به طور کلی انواع فیوز های صنعتی از نظر کاربرد و ویژگی به چند دسته تقسیم بندی میشوند:
- فیوزهای AC
- فیوزهای DC
- فیوزهای کارتریچ
- فیوزهای قابل سیم کشی مجدد
- فیوز موقتی
- فیوز مناسب ولتاژ بالا (HV)
- قابل تنظیم مجدد
- فیوز حرارتی
فیوزهای DC
این مدل از فیوزها با توجه به کارایی خود تنها در یک جهت قادر به حرکت می باشند و معکوس نمی شوند. همچنین لازم به ذکر است که به طور معمول عناصر داخلی باید از قدرت کافی برای قطع جریان در زمانی که جریان بیش از مقدار نرمال می باشد را دارا باشد.
فیوزهای AC
این مدل از فیوزها خود به دو دسته فشار ضعیف و فشار قوی تقسیم بندی می شوند که معمولا در اندازه های کوچک تولید می شوند علاوه بر آن این مدل از فیوزها در هر ثانیه بین ۵۰ تا ۶۰ باز از مینیمم تا ماکسیمم جریان نوسان می کنند.
فیوزهای کارتریچ
این مدل از فیوزها شامل پایه، حلقه آداپتور، کارتریچ و درپوش فیوز می باشند که کارتریچ در داخل درپوش فیوز نگه داشته می شود و درپوش فیوز در پایه فیوز ثابت می شود. هنگامی که نوک کارتریچ به صورت کامل به پایه وصل شود رسانا را لمس میکند و این فرآیند باعث تکمیل اتصالات فیوز می شود. انواع این نوع فیوز چیست؟
- فیوز کارتریج LINK: این نوع فیوز که در بازار به اسم HRC نیز شناخته شده است، در صورت اشتباه بودن جریان مدار به خوبی آن را تشخیص میدهد. از مزایای این نوع فیوز میتوان به تحمل طولانی مدت جریان اشتباه اشاره کرد. البته این فیوز به تعویض مداوم نیاز دارد.
- فیوز کارتریج D-Type: اجزای تشکیل دهنده این کارتریج شامل پایه، حلقه آداپتور، کارتریج، درپوش فیوز است. کارتریج داخل درپوش فیوز نگه داشته می شود و درپوش فیوز در پایه فیوز ثابت می شود. نوک کارتریج هنگامی که به طور کامل به پایه وصل شود رسانا را لمس می کند و بدین ترتیب مدار را از طریق اتصالات فیوز تکمیل می کند.
نکته ی مهمی که وجود دارد این است که فیوز ها حتما باید در ابتدای مدار کار شوند تا بتوانند به خوبی از شبکه محافظت کنند. در صورتی که جریان عبوری از جریان نامی بیشتر گردد، این نوع از کلیدهای مینیاتوری در مدت زمان معین شده، فرمان قطع را صادر میکند و حساسیت بسیار بالا در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه نسبت به تمامی فیوز های مینیاتوری دارند و در صورت رویت خطا مدار را قطع می کنند.
یکی از مشکلاتی که اغلب در فصل زمستان برای پکیج شما به وجود میآید سوختن فیوز پکیج است، که پس از تعویض آن ممکن است با سوختن دوباره آن مواجه شوید، در این حالت ابتدا باید علت سوختن فیوز پکیج را بیابید و سپس اقدام به تعویض آن نمایید. مدارهای بزرگ تر 240 ولت و هم چنین فیوز اصلی که جریان اصلی را کنترل می کند، از نوع متفاوت فیوز استفاده می کنند.
می توانید برای خرید درایو از طریق این لینک اقدام کنید.
فیوزهای قابل سیم کشی مجدد
این نوع فیوز دارای دو بخش المنت و پایه است. پایه این امنت دوتایی است و جنس المن آن آلومینیوم، مس، قلع و سرب است. این فیوزها بیشتر برای محیط های کوچک تر و صنایع کوچک کاربرد دارند. جالب است بدانید که این فیوزها قابل تعویض هستند و در صورت خرابی المنت آن به راحتی و بدون کوچک ترین خطری، میتوان آن ها را جدا و عوض کرد.
فیوز موقتی
این نوع فیوزها نیز به مانند فیوزهای قابل سیم کشی، برای صنایع کوچک کاربرد دارند. فیوزهای موقتی جز فیوزهای کم ولتاژ (LV) هستند. اجزای تشکیل دهنده این فیوز شامل یک پایه فیوز که شامل ترمینال داخل و خارج است و دوم فیوز حامل است که المنت فیوز را نگه میدارد. از مزیت های این فیوز نیز میتوان به قابل تعویض بودن آن اشاره مرد.
فیوز مناسب ولتاژ بالا
فیوزهای ولتاژ بالا (HV) برای صنایع‌ای که با برق صنعتی و ولتاژ بالا کار میکنند، مناسب است. این نوع فیوز برای ولتاژهای بالاتر از 1500 و تا 138000 ولت کاربرد دارد. فیوزهای ولتاژ بالا معمولا برای محافظت از ترانسفورماتورها یا ترانسفورماتور قدرت کوچک استفاده می شوند. جنس سیم موجود در این فیوز به طور معمول نقره و مس است. همچنین برای اطمینان از عملکرد صحیح این نوع فیوز اتاق فیوز لینک، با اسید بوریک پر می شود.
قابل تنظیم مجدد
فیوز resettable یا قابل تنظیم مجدد را میتوان پس از وقوع خطای اتصال کوتاه بدون هیچ گونه دردسر استفاده کرد. کاربرد این نوع فیوز چیست؟ المنت استفاده شده در این نوع فیوز یک ترمیستور نوع رسانا گرما نرم با ضریب دمای مثبت پلیمری است. هنگامی که مدار با مشکل روبه رو میشود و این ایراد، افزایش دما را در پی دارد و دمای کلی فیوز نیز بالا میرود.
در این بین فیوز باعث محدود شدن جریان در بقیه مدار میشود و در صورت حل مشکل، دما کاهش میابد فیوز resettable دوباره به صورت خودکار تنظیم میشود و مدار به صورت طبیعی به فعالیت خد ادامه میدهد.
دقت کنید تعویض این نوع فیوز تقریبا غیر ممکن است!
فیوز حرارتی
فیوز حرارتی چیست؟ فیوزهای حرارتی یا پیوندهای حرارتی (TCO) نوعی از فیوز هستند که به دما حساسند و هنگامی که حرارت در مدار افزایش پیدا میکند واکنش نشان میدهد. در واقع این نوع فیوز دارای یک فنر مکانیکی است که در حالت نرمال جمع شده است. با افزایش دما المنت آن ذوب شده و این فنر آزاد میشود. همین پروسه ساده حفظ سلامت مدار را تضمین میکند. فیوزهای حرارتی در ابعاد و اندازه های مختلفی در بازار وجود دارن به همین دلیل استفاده از آن ها در بسیاری از وسایلی که به صورت روزمره از استفاده می‌کنیم، متداول است.
نحوه کارکرد فیوز های صنعتی
فیوز نوعی سیستم هشدار زودهنگام است که اضافه بار را حس می کند و قبل از این که سیم های مدار خود را بیش از حد گرم کنند و احتمالاً باعث آتش سوزی شود، “ضربه” می زند. فیوزهای یکبار مصرف حاوی یک سیم فلزی هستند، و وقتی اضافه جریان، اضافه بار یا عدم تطابق بار رخ میدهد میسوزد، لازم به ذکر است که کاربر باید به صورت دستی این فیوزها را تعویض کند. فیوز حرارتی با سیم ذوب شونده یکبار مصرف بوده و پس از عملکرد بایستی تعویض شوند.
در فیوز ذوب شونده، یک سیم حرارتی وجود دارد که در ابتدای راه جریان بسته می شود و در اثر عبور جریان زیاد گرم شده و در درجه حرارت معینی ذوب می شود و مدار را قطع می کند. جرقه ای که در زمان قطع ایجاد می شود و باعث سوختن و سیاه شدن کنتاکت و عایقهای اطراف می شود، باید برطرف گردد. فیوز حرارتی (thermal fuse) ، قطعه ای است که از فیوز یک بار مصرف استفاده می کند.
سیم یا نوار فلزی اجزای اصلی فیوز می باشند که زمانی که جریان بیش از حد زیاد شود، ذوب میشود و مداری که در آن قرار دارد را قطع میکنند. فیوز ذوب شونده معمولی را فیوز فشنگی نیز مینامند.
عملکرد فیوز در کولر گازی
به عنوان تیتر پایانی مقاله فیوز چیست؟ به شما نحوه عملکرد فیوز در کولر گازی را توضیح خواهیم داد. اگر فیوز کولر شما تقلبی باشد یا اندازه مناسبی نداشته باشد، نمیتواند در مقابل ولتاژ برقی که دریافت میکند، دوام بیاورد و میسوزد. گاز سرمازا (مبرد) در درون کولر گازی، طی یک فرایند، از حالت گازی به مایع تغییر ماهیت میدهد و این مایع خنک شده را به محیط پخش میکند. این عملکرد باعث میشود تا کولر و دیگر قطعات آن به وسیله فیوز محافظت شوند. حال با این توصیف طبیعی است، که کاهش گاز سرمازا، بر عملکرد کولر تاثیر بگذارد و باعث پریدن فیوز کولر گازی یا سوختن فیوز شود.
جمع بندی
فیوز یک مکانیسم مهم ایمنی به حساب می آید و به عنوان یک محافظ مدار را قطع می کند. فیوز های مینیاتوری از نظر تعداد فاز در انواع تک فاز (یک پل)، دو فاز (دو پل)، سه فاز(سه پل)، چهار فاز (چهار پل) و تک فاز به همراه سیم نول دسته بندی می شوند. فیوزها در جعبه فیوز قرار می گیرند. بیش تر فیوزها دارای یک پنجره شیشه ای کوچک هستند که به شما امکان می دهد خود فیوز را بررسی کنید. در آخر هم امیدواریم که پاسخ سوال فیوز چیست؟ را گرفته باشید و درباره آن اطلاعات کاملی بدستتان رسیده باشد.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.