هر آنچه که باید درباره انواع آسانسور ها بدانید!!
در هنگام ساخت ساختمان‌های چندطبقه، مسئله دسترسی افراد به طبقات، مسئله مهمی است که باید در نظر گرفته شود. با فشار یک دکمه می‌توان وارد یک جعبه فلزی شد و به‌راحتی از یک طبقه به طبقه دیگری رفت. در حقیقت، آسانسور برای ساختمان‌های بیش از سه یا چهار طبقه یک ضرورت است. برای بیشتر افراد، آسانسور موجب سهولت و راحتی شده و زندگی را برای افراد کم‌توان راحت کرده است. در این مقاله بررسی می‌کنیم که آسانسور چیست، انواع آن کدم‌اند و هر نوع آسانسور چطور کار می‌کند.
آسانسور چیست؟
آسانسور را می‌توان یک بالابر برقی تعریف کرد که برای انتقال کالا و افراد در جهت عمودی در ساختمان‌های مختلف مسکونی، تجاری، اداری و صنعتی به کار می‌رود. مثل همه دستگاه‌های الکتریکی، آسانسورها نیز با موتورهای الکتریکی کار می‌کنند که دارای سیستم کابل و وزنه‌های تعادل برای انتقال اتاق به بالا و پایین هستند یا اینکه از یک ماده سیال هیدرولیک برای بالا بردن پیستون‌های استوانه‌ای که مثل جک عمل می‌کنند استفاده می‌کند. آسانسورها به‌کرات در ساختمان‌های چندطبقه و بخصوص جاهایی که دستگاه‌هایی مثل ویلچر امکان رفت‌وآمد نداشته باشند بکار می‌روند.
انواع آسانسور و کارایی آن‌ها
آسانسورها انواع مختلفی دارند و کاربرد آسانسور در هرکدام متفاوت است که در ادامه مهم‌ترین موارد آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
آسانسور کششی
آسانسورهای کششی همانند ماشین آت‌وود از ریسمانی تشکیل‌شده‌اند که از بین قرقره می‌گذرد و یکسر آن کابین و سر دیگر آن، وزنه تعادلی قرار دارد. حرکت موتور الکتریکی باعث بالا و پایین رفتن آسانسور می‌شود. در آسانسور، وزن کابین در حال تغییر است و به‌همین‌دلیل وزن وزنه تعادلی را نصف ظرفیت کابین در نظر می‌گیرند. این کار باعث می‌شود نیاز به مصرف انرژی برای جابجایی آسانسور کاهش بیابد.
موتور در آسانسورهای کششی در فضای موتورخانه قرار می‌گیرد که بالای چاه آسانسور واقع است. البته برخی از آسانسورهای کششی نیازی به موتورخانه ندارند. در هر ساختمانی، محل قرارگیری آسانسور جز نقشه ساختمان است و باید از پیش تعیین شود. از آسانسورهای کششی، بیشتر در ساختمان‌های بلند استفاده می‌شود.
آسانسور هیدرولیکی
برخلاف آسانسورهای کششی که بر اساس ماشین آت‌وود کار می‌کنند، عملکرد آسانسورهای هیدرولیکی بر اساس قانون پاسکال است. در این آسانسورها یک موتور الکتریکی برای پمپ کردن روغن و حرکت جک هیدرولیک هستند که فشار ناشی از آن‌ها باعث حرکت کابین می‌شود. در این آسانسورها وزنه تعادلی وجود ندارد و همه وزن را جک هیدرولیک کنترل می‌کند. به‌همین‌دلیل در آسانسورهای هیدرولیک از موتورهای قوی‌تری استفاده می‌شود. بااین‌حال در این آسانسورها به دلیل اینکه موتور تنها زمان بالا بردن کابین کار می‌کند، مصرف برق آسانسور کمتر است. این آسانسورها همچنین استهلاک کمی دارند و امروزه با ظاهر زیبا برای استفاده در ساختمان‌های مسکونی زیر پنج طبقه تولید می‌شوند.
آسانسور مغناطیسی
این آسانسورها با نیروی مغناطیسی کار می‌کنند. در چاهک آن‌ها یک آهنربای مغناطیسی قرار دارد که کابین را روی دیواره‌های مغناطیسی که جایگزین ریل هستند حرکت می‌دهد. در کف کابین آسانسور نیز یک آهنربای مغناطیسی هست که با اتصال برق به آن با توجه به نیروی دافعه‌ای که ایجاد می‌شود، کابین حرکت می‌کند. به‌این‌ترتیب این آسانسورها موتور و کابل ندارند. این فنّاوری امکان استفاده هم‌زمان از چند کابین و حتی حرکت در جهت افقی را نیز فراهم کرده است. بااین‌حال هزینه آن‌ها بالاست.
آسانسور پنوماتیک
این آسانسورها بیشتر در فضای داخلی منازل دوبلکس استفاده می‌شود. آن‌ها نیازی به چاه ندارند و با برق تک فاز کار می‌کنند. بااین‌حال ظرفیت حمل محدودی دارند. معمولاً ظاهر آن‌ها شبیه یک استوانه شیشه ایست که محفظه‌ای برای ورود هوا ندارد. با خارج شدن هوا از بالای آسانسور و ایجاد خلأ، کابین به سمت بالا کشید می‌شود و برای پایین آمد نیز با ورود هوا، کابین به پایین رانده می‌شود.
آسانسور پیچی
این آسانسورها نیز برای ساختمان‌های مسکونی دو تا چهار طبقه بکار می‌رود. این آسانسورها با عنوان آسانسور بدون سقوط نیز شناخته می‌شوند چراکه امنیت بالایی دارند. آن‌ها برای حرکت از پیچ، مهره و تسمه استفاده می‌کنند و درصورتی‌که تسمه پاره شود آسانسور از کار می‌افتد و خطر سقوط ندارد. آن‌ها را می‌توان با ظرفیت‌های حمل مختلف در نظر گرفت. همچنین نیاز به فضای موتورخانه نیز ندارند. در کل خطرات آسانسور های پیچی کمتر از بقیه آسانسور هاست.
قطعات آسانسور
در ادامه به شما قطعات آسانسور را معرفی می کنیم که آسیب دیدگی هر کدام باعث خرابی آسانسور شما نیز می شود.
1. سیستم محرکه
این سیستم دربرگیرنده موتور آسانسور است که می‌تواند از نوع موتور گیرلس و گیربکسی باشد.
2. کابین
کابین، محلی است که بار یا مسافر در آن قرار می‌گیرد و جابجا می‌شود.
3. تابلو فرمان
تابلو فرمان که در موتورخانه قرار می‌گیرد با عنوان پنل کنترل نیز شناخته می‌شود و کار آن کنترل عملکرد آسانسور است. با استفاده از آن، ارتباط اجزای مختلف برقرارشده و درستی عملکرد آن‌ها بررسی می‌شود.
4. ریل
ریل، محور حرکت و هدایت کابین و هدایت وزنه تعادل است. ریل‌ها باید آن‌قدر قوی باشند که بتوانند وزن کابین، اضافه‌بار، فشار ترمز و سایر فشارهایی که به آن‌ها وارد می‌شود را تحمل کنند. ریل‌ها مانع بروز نوسان در حرکت کابین می‌شوند.
5. سیم بکسل
معمولاً سیم بکسل آسانسور از جنس رشته‌های فولادی است که موجب انتقال و حرکت کابین و وزنه تعادلی به بالا و پایین می‌شود. قطر و تعداد سیم بکسل‌ها با توجه به سنگینی باری که آسانسور تحمل می‌کند تعیین می‌شود.
6. تراول کابل
تراول کابل به تابلو فرمان متصل می‌شود و وظیفه انتقال دستورات آسانسور را به اجزای آن به عهده دارد. در ساختار آن از نخ نایلونی استفاده می‌شود.
7. ترمز
ترمز از سیم‌پیچ، هسته، لنت و بازو تشکیل‌شده و محل آن روی موتور است تا حرکت آن و درنتیجه بالا و پایین رفتن کابین را کنترل کند. در صورت قطع برق نیز سیستم ترمز به‌صورت خودکار وارد عمل می‌شود.
مقاله مرتبط: پی ال سی آسانسور (PLC آسانسور)
8. ریویزیون
این سیستم بیشتر در زمان تعمیر آسانسور به کار می‌آید و عملکرد آن مربوط به زمانی است که شستی‌ها کار نمی‌کنند و نیاز است که کابین در جهت بالا یا پایین حرکت کند. این دستگاه باعث حرکت کم‌سرعت آسانسور می‌شود تا تعمیرکار بتواند کار تعمیر را انجام دهد.
9. سیستم تعلیق
سیستم تعلیق بالای چارچوب آسانسور است و باعث تعلق شدن وزنه‌های تعادلی می‌شود که به سیم بکسل متصل هستند.
10. کفشک
کفشک به شاسی متصل می‌شود و تعادل بین وزنه و کابین را ایجاد می‌کند. کفشک‌ها دو نوع غلتکی و لغزشی دارند.
11. گاورنر
این سیستم نوعی سیستم امنیتی است که وقتی سرعت آسانسور از حد خاصی بالاتر رود برای نگه داشتن سیم بکسل اقدام می‌کند.
12. پاراشوت
پاراشوت نیز جز اجزای ایمنی آسانسور است. معمولاً در آسانسورهای ساختمان‌های مسکونی از پاراشوت استفاده می‌شود.
نحوه نصب آسانسور
در ادامه مقاله شما را با بهترین روش نصب آسانسور آشنا می کنیم:
آماده سازی چاله آسانسور
اولین مرحله نصب آسانسور آماده کردن چاله آسانسور است. در این مرحله چاله کف سازی می‌شود. در این مرحله حدود 190 سانتی‌متر از کل چاله بتن‌ریزی می‌شود که در آسانسورهای مختلف می‌تواند متفاوت باشد. در کف چاله، قطعاتی مثل گاورنر، سکوی ضربه‌گیر و سینی کابین نصب می‌شود. همچنین در آن یک فضای خالی برای سرویس‌کاران وجود دارد.
تهیه نقشه آسانسور
معمولاً در پروژه‌های بزرگ، مهندسان آسانسور به طراحی حرفه‌ای آسانسور اقدام می‌کنند تا بر اساس استانداردها و با دقت و امنیت بالا ساخته شود. نقشه آسانسور محل دقیق قرارگیری آسانسور و نحوه کارکرد آسانسور را نشان می‌دهد.
ساخت سازه فلزی و آهن‌کشی چاهک
در این مرحله سازه فلزی درون چاک که محل استقرار زیرساخت‌های ریل کابین و ریل وزنه‌های آسانسور است طراحی و پیاده‌سازی می‌شود. در این مرحله نیاز به تهیه لیست آهن‌آلات، نصب داربست، انجام آهن‌کشی و زدن ضدزنگ به تجهیزات است.
فراهم کردن موتورخانه
موتورخانه طبق نقشه آسانسور تعیین می‌شود بااین‌حال نباید کمتر از 6 متر مساحت داشته باشد. درب ورودی آن باید عرض حداقل 80 سانتی‌متر و پنجره‌ای برای تهویه همراه با هواکش مناسب داشته باشد. دمای موتورخانه باید مناسب باشد. در آن کپسول آتش‌نشانی، تابلوی برق و اجزای کابل‌کشی نصب شوند.
نصب درب طبقات مختلف
این درب‌ها شامل در کابین آسانسور است که متحرک است و درب طبقات که ثابت هستند. درها می‌توانند اتوماتیک یا لولایی (نیمه اتوماتیک) باشند. درب‌های لولایی توسط مسافران باز و بسته می‌شوند.
نصب مکانیکی آسانسور
در این مرحله، موتور، کابین و قطعات آسانسور دیگر مثل شاسی موتور، فلکه هرزگرد، گاورنر نصب می‌شوند. در مورد کابین، علاوه بر زیبایی، ایمن بودن آن نیز اهمیت زیادی دارد. کابین بایستی تحمل کشش و ضربه را داشته باشد و دچار پوسیدگی نشود. هرزگرد نیز جزئی از سیستم تعلیق و گاورنر بخشی از سیستم امنیت آسانسور است. گاورنر نوعی ترمز مکانیکی است.
کابل‌کشی و نصب تابلو برق
در این مرحله کار تابلوی برق سه فاز از محل نصب کنتور تا موتورخانه نصب می‌شود، همچنین سیم ارت آسانسور نیز جایگذاری می‌شود.
بتن‌ریزی سقف چاهک
بعد از نصب کابین و ریل‌ها، مرحله قالب‌ریزی، آرماتوربندی و بتون‌ریزی انجام می‌شود.
لوازم جانبی آسانسور
لوازم جانبی آسانسورهای هیدرولیکی و کششی باهم متفاوت است و در ادامه بررسی می کنیم لوازم جانبی هر آسانسور چیست:
لوازم جانبی آسانسور کششی
آسانسورهای کششی در ساختمان‌های متوسط تا بلند استفاده می‌شوند و قطعات زیادی در آن‌ها به کار می‌رود. ازجمله لوازم جانبی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تراول کابل
- گاورنر
- هرزگرد
- قلاب سربکسل
- بافر پلی اورتان
- گارد گاورنر
- لاستیک زیرموتور و پیچ موتور
- کرپی
- داکت
- لوله خرطومی
- نوارچسب
- پریز
- کلید قارچی
- روغندان
- چراغ تونلی
- سنسور
- سیم آسانسور
لوازم جانبی آسانسور هیدرولیکی
این آسانسورها به فضای کمی برای نصب نیاز دارند. لوازم جانبی آن‌ها نیز نسبت به آسانسورهای کششی کمتر است. همچنین قیمت آن‌ها نیز ارزان‌تر است. ازجمله لوازم جانبی آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موتور
- تانک
- شیر
- پمپ
- پاراشوت
- کفشک
- ستون زیر جک
- قلاب سربکسل
- صفحه شابلون
- براکت‌های اتصال جک
کلام آخر
در آخر هم امیدواریم که با کمک مقاله آسانسور چیست؟ هر آنچه که باید درباره آسانسورها بدانید، توانسته باشیم تا شما را با هر آنچه که لازم است درباره آسانسور بدانید آشنا کرده باشیم.
مقاله مرتبط: یو پی اس آسانسور (UPS آسانسور)
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.